کولیت اولسروز

کولیت اولسروزUlcerative Colitis-
کولیت اولسروز(زخمی) برای اولین بار در اواسط قرن 18  توصیف شد ، در حالی که بیماری  کرون بعد از آن و در سال 1932 تحت عنوان regional ileitis  گزارش شد. از آنجائیکه بیماری کرون می تواند روده بزرگ را گرفتار کند، و علائم مشابه کولیت اولسروز نشان دهد، اغلب این دو بیماری با هم تحت عنوان بیماری التهابی روده (inflammatory bowel disease) شناخته شده اند، گرچه از نظر پاتوفیزیولوژی به روشنی از هم متمایز هستند.

کولیت اولسروز در تمام جهان شایعترین بیماری التهابی روده است. بر خلاف بیماری کرون، کولیت اولسروز یک بیماری محدود به مخاط است و کمتر همراه با عوارض است و با کولکتومی بهبود می یابد و در بسیاری از بیماران سیر آن ملایم است. نوشتجات در مورد پاتوژنز(علت شناسی) اصطلاحا بیماری التهابی روده، بیشتر تمایل به تمرکز بر روی بیماری کرون دارند و مقالات کمی بطور اختصاصی و روشن به کولیت اولسروز پرداخته اند.

ما دراینجا جدید ترین برداشتمان را تا زمان فعلی از پاتوفیزیولوژی، تشخیص و درمان کولیت اولسروز  مرور می کنیم؛ همچنین کولیت اولسروز را با بیماری کرون مقایسه کرده و بنا به شرایط، هر دو بعنوان بیماری التهابی روده نامیده خواهند شد.

تظاهرات بالینی
علائم، سیربالینی وارزیابی فعالیت بیماری:
اسهال خونی با یا بدون موکوس(بلغم) شاخص کولیت اولسروز است. آغاز معمولا تدریجی است، و اغلب با دوره های بهبودی و تشدید خود بخود، ادامه می یابد. بیماری فعال بصورت التهاب مخاط تظاهر می کند که در رکتوم آغاز می شود(پروکتیت) و در بعضی موارد به بقیه کولون گسترش می یابد. اگر چه پروکتیت در خیلی موارد با fecal urgency(فوریت و دست پاچگی برای اجابت مزاج) و دفع خون تازه همراه است ولی ممکن است متناقضا با یبوست همراه شود. پروکتوسیگموئیدیت، کولیت سمت چپ، کولیت منتشر یا پانکولیت(گرفتاری تمام کولون) ممکن است بسته به شدت و وسعت بیماری، به اسهال، دفع مکرر خون و موکوس، دست پاچگی و زورزدن موقع اجابت مزاج، درد شکم، تب، بی حالی و کاهش وزن منجر شود.

در بیماران مبتلا به کولیت اولسروز سمت چپ یا مبتلایان به پروکتیت یا پروکتوسیگموئیدیت ممکن است یک ناحیه ملتهب کوچک در اطراف سوراخ آپاندیکس درسکوم دیده شود(cecal patch) ولی این یافته اختصاصی نیست. پیش آگهی بیماران مبتلا به کولیت اولسروز در طی 10 سال اول پس از تشخیص، عموما خوب و با میزان کم کولکتومی همراه بوده، و در اغلب بیماران با گذشت زمان رو به بهبودی می روند. ارزیابی فعالیت بالینی کولیت السروز، در انتخاب تست های تشخیصی و تصمیم گیری های درمانی به پزشک کمک می کند. شاخص های مختلفی از فعالیت بیماری، بر پایه یافته های بالینی، آزمایشگاهی و آندوسکوپیک وضع شده اند ولی آنها بیشتر در مطالعات بالینی بکار می روند.

عوارض
عوارض  حاد مانند خونریزی شدید و توکسیک مگاکولون(اتساع سمی کولون) ممکن است در بیماران با التهاب شدید یا منتشر بروز کند؛ مشکلات دیگر مثل دیسپلازی اپیتلیال یا کانسر، ممکن است در فاز مزمن بیماری بروز کنند. بر اساس داده های مراکز ارجاعی(referral centers)، ریسک کلی کانسر کولورکتال در بیماران با کولیت اولسروز مزمن ممکن است که به 20-30% در 30 سال برسد، اما میزان شیوع در مطالعات جامعه گرا( population-based series) کمتر است( تقریبا 2%).

ریسک فاکتور های کانسر عبارتند از مدت طولانی بیماری، بدون در نظر گرفتن فعالیت بالینی بیماری؛ گرفتاری وسیع؛ شروع بیماری در سن کمتر؛ التهاب شدید؛ وجود کلانژیت اسکلروزان اولیه؛ و سابقه فامیلی کانسر کولورکتال. اگر چه کولونوسکوپی مراقبتی برای بیماران در معرض خطر توصیه می شود ولی شواهد آشکاری مبنی بر اینکه این مراقبت طول عمر را زیاد کند وجود ندارد. تظاهرات خارج روده ای در اعضا و سیستمهای مختلف بدن( مثل مفاصل، پوست، کبد، چشم، دهان و سیستم انعقادی)که قبل یا همزمان علائم روده ای ظاهر می شوند در 10-30 % بیماران مبتلا به کولیت اولسروز بروز می کنند.

تشخیص
تشخیص دقیق کولیت اولسروز شامل تعیین وسعت و شدت التهاب می شود، و این اطلاعات، پایه انتخاب مناسب ترین درمان و پیش بینی سر نوشت بیمار است. هم آندوسکوپی و هم بیوپسی برای تعیین مشخصات بافت شناسی اختصاصی لازم است؛ آزمایشات رادیولوژیک و سونوگرافی ضروری نیستند ولی ممکن است مفید باشند. تمام این بررسی ها در تمایز کولیت اولسروز از وضعیت های دیگر که علائم مشابه ایجاد می کنند کمک می کنند.

Silvio Danese, M.D., and Claudio Fiocchi, M.D.

ترجمه و بر گرفته از  :                                       

N Engl J Med 2011; 365:1713-1725November 3, 2011