خطر جراحت مغزی در کمین فوتبالیست های سرزن

یک فیزیوتراپ گفت: ورزش های گروهی و مخصوصا رقابتی و تماسی، پتانسیل خطر بالاتری نسبت به سایر ورزش ها دارند و ورزشکاران را در معرض خطر بیشتری قرار می دهند.

علی اصغر ارسطو در گفت وگو با خبرنگار بهداشت و درمان ایسنا از خوزستان، اظهار کرد: ورزش زمانی پرخطر می شود که ورزشکار آماده نباشد و از سوی دیگر سایر بازیکنان هم اصول ورزش را رعایت نکنند، چون در ذات ورزش خطر وجود دارد.

وی عنوان کرد: ریسک بخشی از همه فعالیت های ورزشی محسوب می شود. این پدیده حتی بخشی از جنبه فعال برای خودآزمایی در یک شرایط رقابتی را تشکیل می دهد و گاهی با وجود این که این خطرها واقعیت می یابند در بسیاری از موارد فقط درک می شوند.

ارسطو افزود: مهم ترین نکته مطرح برای یک مربی ورزشی، کارایی شخص ورزشکار است در حالی که از نظر کارشناس تربیت بدنی یا فیزیوتراپیست، این جایگاه متعلق به خود شخص ورزشکار است. از یک دیدگاه کاربردی آموزش تشخیص وقوع جراحت، فارغ از سیستم طبقه بندی آن، یک مهارت ضروری است که مربی تیم باید به آن احاطه داشته باشد.

وی گفت: دو دسته بندی کلی برای وقوع جراحت توسط صاحب نظران ارایه شده است که یکی عوامل بیرونی و دیگری عوامل درونی است. عوامل بیرونی شامل وسایل ورزشی محیط ورزش، نوع فعالیت و خطاهای آماده سازی ورزشکار است. عوامل درونی نیز شامل سن، جنسیت، سایز بدن، سابقه وقوع جراحت، آمادگی جسمانی، قدرت عضلانی، شلی رباطی، میزان مهارت، وضعیت روانشناختی و وضعیت هوشی کلی ورزشکار است.

این فیزیوتراپ افزود: نمی توان کلیه عوامل خطر را حذف کرد یا تغییر داد اگرچه کاهش یا حذف مشکلاتی مانند وسایل ورزشی نامناسب، قدرت عضلانی ناکافی، ضعف مهارت ها و خطاهای آموزشی امکان پذیر است.

وی درمورد طبقه بندی ورزش ها از لحاظ میزان خطر گفت: برخی فعالیت های ورزشی مانند فوتبال آمریکایی و هاکی روی یخ براساس طبیعت این رشته های ورزشی به عنوان فعالیت های تماسی تصادمی طبقه بندی می شوند. در فعالیت هایی مانند بسکتبال و فوتبال، ورزشکاران ممکن است در حین بازی با یکدیگر تماس بدنی پیدا کنند ولی در بسیاری از موارد شدت این تصادم ها بسیار کمتر از موارد مشابه در فوتبال آمریکایی یا هاکی روی یخ است به همین دلیل احتمال وقوع جراحت بر اثر برخورد و تصادم در ورزش های غیرتماسی یا با تماس محدود، بسیار کمتر از ورزش های تماسی تصادمی است.

ارسطو تصریح کرد: البته رشته های ورزشی که غیر از گروه تماسی تصادمی طبقه بندی می شوند نیز کاملا از وقوع جراحت مصون نیستند. از سوی دیگر کلیه جراحات ورزشی با میزان و شدت وقوع تماس بدنی بین ورزشکاران در ارتباط نیست. برای مثال جراحات مرتبط با دمای هوا مانند از دست دادن دمای بدن یا سکته گرمایی ممکن است در صورت در نظر نگرفتن نکات پیشگیرانه در هر ورزش اتفاق بیفتد.

وی به مشکلات ناشی از وسعت جراحات ورزشی اشاره کرد و افزود: با وجود تغییر قوانین ورزشی، نظارت بهتر و بهبود مربیگری تیم ها در هر سال برای سه تا ۱۱ درصد ورزشکاران جراحت ورزشی اتفاق می افتد. نوع و شدت جراحات ورزشی نیز برای هر رشته، مختص آن ورزش است. در هر زمینه ورزشی نوع خاصی از جراحات رخ می دهد که مختص آن فعالیت است. مثلا در فوتبال آمریکایی که برخورد و تصادم شدید بازیکنان، جزیی از ورزش محسوب می شود، قسمت اعظم بروز جراحت در ناحیه مغز، نخاع و گردن است.

این فیزیوتراپ اظهار کرد: در بسکتبال، اندام های تحتانی بدن بیشتر در معرض بروز جراحت هستند. کشیدگی رباط های مچ پا در این رشته در هر دو جنس مرد و زن بیشترین تعداد و به دنبال آن جراحت در مفصل ران، ران، ساق پا و زانو اتفاق می افتد.

وی ادامه داد: در بیسبال احتمال بروز جراحت مزمن در آرنج و به خصوص در قسمت داخلی آن و عضلاتی که به این قسمت اتصال دارند، بیشتر است. در کشتی نیز مفصل شانه بازو، زانو، ساعد مچ دست و دست بیشتر در معرض بروز جراحت است. دیگر آسیب های معمول برای کشتی گیران شامل سوختگی اصطکاکی پوست با تشک کشتی، عفونت های پوستی و التهاب در گوش بیرونی است که اغلب به عنوان گوش کلمی شناخته می شود. استفاده از محافظ گوش و تمیز نگه داشتن تشک کشتی می تواند به میزان قابل توجهی موجب کاهش این خطرات شود.

ارسطو عنوان کرد: در ورزش والیبال نیز کشیدگی رباطی در ۵۱.۵ درصد جراحات اتفاق می افتد که بیشترین میزان آن مربوط به مچ پا و پا است. البته کشیدگی و بروز درد مزمن در شانه نیز در این ورزش معمول است. در فوتبال که تماس و برخورد بین بازیکنان به طور مداوم اتفاق می افتد و وسایل محافظتی در بسیاری از قسمت های بدن کمتر استفاده می شود، بسیاری از نواحی بدن در معرض اصابت ضربه های ورزش بیرونی قرار دارند و کوفتگی مداوم نسوج اتفاق می افتد اگرچه در بسیاری از موارد میزان آن خفیف است.

وی افزود: وقوع جراحت در اندام های تحتانی فوتبالیست ها مخصوصا زانو، مچ پا و ساق پا خیلی محدود است و در بسیاری از موارد منجر به کبودی یا خون مردگی در این نواحی می شود. براساس نظر برخی از صاحب نظران علم پزشکی، فوتبالیست هایی که بیشتر از مهارت سرزدن به توپ استفاده می کنند، ممکن است به مرور زمان در معرض خطر بروز نوعی جراحت مغزی قرار گیرند.

این فیزیوتراپ در مورد آسیب های وارده به شناگران گفت: در بین شناگران نیز با توجه به استفاده زیاد از شانه و زانو در حین پرداختن به شناهای کرال و قورباغه، بروز درد تیرکِشنده در شانه و همچنین زانو درد شایع است.

وی در ادامه به ورزش تنیس اشاره کرد و افزود: فشار وارده به قسمت خارجی استخوان بازو و آرنج، امکان بروز التهاب در این نواحی از بدن و نیز عضلاتی که به این ناحیه متصلند، موجب بروز عارضه شایع، “تنیس اِلبو” یا آرنج تنیس باز می شود. در ورزش گلف نیز بیشترین فشار به قسمت داخلی آرنج، استخوان بازو و عضلاتی که به آن متصلند وارد شده و موجب بروز عارضه “گلف اِلبو” یا آرنج گلف باز می شود.