آمار قربانیان خطاهای پزشکی در جهان بالا است

بنا بر گمانه‌زنی‌ها سالانه هزاران بیمار به دلیل اشتباهاتی که پزشکان در اتاق جراحی یا در تجویز دارو مرتکب می‌شوند، جان خود را از دست می‌دهند. حال روش‌های جدیدی برای جلوگیری از اشتباهات پزشکان در نظر گرفته شده است.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز به نقل از دویچه وله  ،  پزشکان معمولا در جامعه از احترام ویژه‌ای برخوردار هستند. اما اعتبار اجتماعی این منجیان جان بیماران به این معنا نیست که آنها هیچ‌گاه مرتکب اشتباه نمی‌شوند. پزشکان گاهی اوقات اشتباهاتی می‌کنند که پی‌آمدهای بسیار خطرناک و جبران‌ناپذیری برای بیماران به همراه دارد.

اوربان لافر، پزشک جراح سوئیسی، در سال‌های نخست فعالیت‌اش به عنوان پزشک بزرگ‌ترین خطا را مرتکب شد؛ خطایی که نزدیک بود او را از ادامه کار در رشته‌اش باز دارد.

لافر آن زمان در کلینیک کوچکی کار می‌کرد. روزی بیماری مبتلا به سنگ صفرا را به این کلینیک منتقل کردند. پزشک سرپرست تشخیص داد که وضعیت بیمار حاد است و کیسه صفرا بایستی برداشته شود. مسئولیت این جراحی به لافر داده شد. او یکی از مجراها را برید و کیسه صفرا را خارج کرد.

ابتدا به نظر می‌رسید که همه چیز خوب پیش رفته است. اما روز بعد بیمار درد شدیدی داشت و رنگ صورتش زرد شده بود. دوباره از بدن بیمار عکس گرفتند و معلوم شد که لافر بجای بریدن مجرای صفراوی، مجرای حیاتی بین معده و کبد را بریده است. او می‌گوید: «اشتباهی بود که مسئولیتش بر عهده من است. آناتومی بیمار عادی نبود. در بدن او مجرای صفراوی وجود نداشت و من به طور اشتباهی مجرای دیگری را بریدم».

سکوت برای فرار از حس گناه

بنا بر گزارش انجمن پزشکی آلمان، سالانه ۵۰۰ نفر به علت اشتباهات پزشکی از جمله فراموش‌شدن ابزار جراحی در بدن و تجویز اشتباه دارو، جان خود را از دست می‌دهند. در عین حال پژوهش‌ها‌یی در هلند و کانادا نشان می‌دهند که آمار قربانیان خطاهای پزشکی ده تا پانزده بار بیشتر از رقمی است که آلمان اعلام کرده است.

دولت آلمان دوشنبه (۱۶ ژانویه/ ۲۶ دی) طرح قانون جدیدی در ارتباط با حقوق بیماران را ارائه کرد که قرار است تا پایان سال تصویب شود. بر اساس این طرح، حقوق بیماران در مقابل پزشک معالج خود افزایش خواهد یافت. اما چطور می‌توان شمار خطاهای پزشکی را کاهش داد؟

هاردی مولر، مدیر انجمن حمایت از حقوق بیماران در آلمان (APS) می‌گوید: «ما باید پزشکان را ترغیب کنیم تا اشتاباهاتی که مرتکب می‌شوند را گزارش دهند.» به عقیده مولر، اصلا نباید در این زمینه از واژه “اشتباه” استفاده شود، زیرا پذیرفتن اشتباه برابر است با پذیرش تقصیر و بیشتر افراد برای فرار از حس گناه ترجیح می‌دهند در مورد نارسایی‌های به وجود آمده صحبت نکنند».

بنا بر گزارش این انجمن، دلیل ۸۰ درصد از حوادثی که در این زمینه رخ می‌دهند، مواردی مانند استرس زیاد، بروز سوء‌تفاهم در ارتباط برقرار کردن با بیمار، سازمان‌دهی نامناسب و عدم داشتن تجربه کافی است. اما حال روش‌هایی برای جلوگیری از بروز اشتباهات در درمان بیماران کشف شده‌است.

سیستم کامپیوتری تبادل اشتباهات پزشکی

اوربان لافر هفت سال پیش در بیمارستانی در شهر “بیل” سوئیس برنامه‌ای کامپیوتری به نام “CIRS” (Critical Incident Report System) ابداع کرد که توسط آن پزشکان و پرستاران می‌توانند به طور گمنام اشتباهاتی که صورت می‌گیرد را گزارش دهند. سپس از طریق اینترنت این گزارش‌ها با بیمارستان‌های دیگر تبادل می‌شود تا همواره به شمار بیشتری از کارمندان بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها نسبت به خطاهای احتمالی هشدار داده شود.

در سوئیس چنین سیستم مرکزی از سال ۲۰۰۶ وجود دارد. در آلمان نیز از سال ۲۰۱۰ از سیستمی مشابه استفاده می‌شود. لافر می‌گوید: «ما پزشکان با استفاده از سیستم تبادل گزارش در بیمارستان‌ها یاد می‌گیریم که در مورد اشتباهاتی که رخ می‌دهند صحبت کنیم».
لافر خود هنوز تحت تأثیر اشتباهی است که در مورد بیمار مبتلا به سنگ کیسه صفرا مرتکب شده بود. حس گناه در آن روزها او را به شدت آزار می‌داد. لافر در نهایت با پزشک سرپرست کلینیک نزد بیمار می‌رود تا به او در مورد اشتباهی که رخ داده گزارش دهد. او سپس با بیمار به شهر بازل می‌رود تا متخصص ترمیم مجاری کیسه صفرا او را عمل کند.

بعد از گذشت نیم سال بیمار بهبود می‌یابد. لافر می‌گوید: «مهم این است که پزشک برای بیمار به طور شفاف توضیح دهد که چه اتفاقی افتاده است».