آیا می دانید مشکلات شبه جسمی چه هستند

تاریخ انتشار: پنجشنبه 13 بهمن 1390  | تعداد مشاهده : 12  |

ارسال به دوستان

اغلب ما در اطراف خود،‌ افرادی را می شناسیم که با مشکلات و علائم جسمی مدت ها ست که مکرراً به پزشکان مختلف مراجعه می کنند و پزشکان معالج آنان،‌ بعد از بررسی های مفصل و هزینه بر آزمایشگاهی و رادیولوژی، به دلایل جسمانی قانع کننده یی برای مشکلات آنان، پی نمی برند و درمان های طولانی مدت این افراد نیز،‌ متأسفانه اغلب نتیجه یی در بر ندارد. گاهی نیز در مقابل اصرار آنها در مورد بیماری، برخی از همکاران ما با اظهار این مطلب به آنان، که علائم و شکایت شان ناشی از تصور ،‌خیالات و نقش بازی کردن بوده و واقعی نیست، ضمن طرد بیمار،‌ حرفه ی پزشکی و بیمار را متضرر می کنند. در حالی که این بیماران واقعاً از علائم خود در رنج هستند و شکایات آنان به هیچ وجه تصوری و خیالی نیست.
این افراد مبتلایان به اختلالات شبه جسمی هستند. برخی از علائم این بیماران از این قرار است:
- دردهای مزمن نواحی مختلف بدن، ‌مثلاً سر و گردن، سینه، کمر و دردهای دوران قاعدگی و دردهای حین روابط زناشویی.
- نشانه های گوارشی: تهوع، ‌استفراغ، یبوست و اسهال مکرر و متناوب، نفخ شکم.
- بی میلی های جنسی، اختلال در روابط زناشویی، بی نظمی قاعدگی، احساس نارضایتی از روابط زناشویی و زود ارضاء شدن.
- نگرانی ها و ترس از بیماری یا بیمار شدن یا اعتقاد به اینکه بیماری جدی غیر قابل تشخیص دارند،‌ نگرانی راجع به وضع ظاهری بدن، به ویژه صورت و اندام های مردانه و زنانه،‌ ترس از زشت یا غیر جذاب بودن که به کاهش اعتماد به نفس و ایجاد دیدگاه منفی نسبت به خود و افسردگی منجر می شود.
- ضعف،‌ بی حالی، غش کردن، ‌احساس تنگی نفس و تپش قلب، حتی فلج ها و تشنج های موقت به ویژه بدنبال بروز هیجانات منفی و مشاجرات و استرس های محیطی.
برخی از این اختلالات از زمان های قدیم شناخته شده بودند و از آنجا که شیوع این مشکلات در زنان بیشتر است، اشتباهاً تصور می کردند که فقط زنان به آن مبتلا می شوند و اصطلاح رایج، ‌اما غلط هیستری و هیستریک بودن که امروز به کار می رود ، مشتق از کلمه یونانی (Histera) به معنای رحم است. متأسفانه به نظر می رسد این اختلال در جامعه ما شیوع نسبتاً زیادی دارد. سن شروع اغلب این مشکلات، بیست تا سی سالگی و به دلیل سیر مزمن و طولانی و عدم شناخت صحیح سیستم درمانی،‌ و گاهی تا پایان عمر بیمار را درگیر خود می سازد. دربرخی موارد وابستگی به مواد مخدر ، الکل و روی آوردن به سوء مصرف مواد محرک و داروها نیز، ریشه در این اختلالات دارند.
از آنجا که متأسفانه فرهنگ تربیتی ما به گونه یی است که ارزش و اهمیت علایم جسمانی به مراتب بیشتر از علایم روحی، هیجانی و عاطفی است، از دوران کودکی به تدریج فرا می گیریم که مشکلات هیجانی خود را نیز در غالب علایم جسمانی بیان کنیم. مثلاً اغلب ما برای شکم درد فرزندانمان، اهمیت بسیار زیادی قائل می شویم و با ترس و نگرانی از احتمال آپاندیست یا علل دیگر،‌ توجه بسیاری می کنیم و اقدامات پزشکی اورژانسی را انجام می دهیم.
در حالی که کودکان ما هنگام ترس، ‌عصبانیت یا سایر ناراحتی های هیجانی از حمایت و توجه کافی برخوردار نمی شوند و شاید حتی مورد بی توجهی نیز قرار گیرند شاید بدین گونه است که بسیاری از ما به تدریج و طی فرآیند یادگیری، می آموزیم که برای جلب توجه و بیان ترس ، عصبانیت،‌حسادت و بسیاری از مشکلات هیجانی خود به علایم جسمانی مثل دردهای مبهم و ... متوسل می شویم.
بسیاری مواقع علایم در این اختلالات به صورت ناخودآگاه و غیر عمدی،‌ نه تعمداً و از روی اراده کامل،‌ در خدمت ارتباط های اجتماعی، اجتناب از تعهدات (فرار از تحصیل، یا انجام کاری که به آن علاقه نداریم) و ابراز هیجان(خشم به همسر یا اعتراض به والدین و ...) قرار می گیرد. عده یی از مبتلایان به این اختلال ،‌ دارای صفات شخصیتی از جمله ویژگی های وسواسی،‌ بدبینانه، اجتنابی و خودشکن هستند. از نظر فیزیولوژیک نیز ممکن است برخی تغییرات نظیر، ‌اختلال و متابولیسم مغزی و نیز اختلال در ارتباط بین عملکردها و تنظیم ناهنجار مواد مغزی، دیده شود. درک اشتباه از علائم جسمی، حسی و تعبیر خطرناک بودن این علائم،‌ اشتباه در تغییر کارکردهای بدنی (مثلاً تپش قلب ساده،‌ برای شان حکم سکته ی قلبی پیدا می کند) نیز از مشکلات این بیماران است.
اگر شما نیز از کسانی هستید که از این حالات رنج می برید و لذت زندگی آرام را تجربه نکرده اید، حتی لحظه یی را هم از دست ندهید. درمان های مؤثری برای این مشکلات وجود دارد: درمان های دارویی، غیر دارویی و نیز درمان های ترکیبی. داروهای جدید روانپزشکی با حداقل عوارض جانبی، تأثیر خوبی بر این بیماری ها دارند. روان درمانی های مختلف (شناختی، رفتاری، حمایتی) و درمان های متمرکز بر خانواده و روابط زوجین، روش های کاهش دهنده ی اضطراب، ‌تنش و ... آرامش را برای شما به ارمغان خواهد آورد. برای عده یی از آنان که هوشمندانه، به تحلیل عمیق و ریشه کنی مشکلات یاد شده، ‌علاقه مند باشند، روان درمان های تحلیلی می تواند کمک کننده باشد. در درمان این اختلالات، اطرافیان و محیط خانوادگی نیز باید مد نظر باشند و آموزش و نحوه ی شکل گیری این حالات نیز، بخشی از درمان به حساب می آیند.
آنچه در پایان باز هم باید متذکر شویم این است که شکایات این بیماران، دروغین و خیالی نیست و بخش عمده یی از آن ناخودآگاه است و بیماران، تعمدی آگاهانه بر انجام آن ندارند.
منبع: 7 روز زندگی